Zorze polarne
Jest to świecenie górnych
warstw atmosfery ziemskiej.
Zorze polarne powstają w wyniku oddziaływania z atmosferą ziemską
schwytanych przez ziemskie pole magnetyczne elektronów i protonów
wiatru słonecznego, przypieszonych we wnętrzu magnetosfery. Procesy przypieszania to
rekoneksja magnetyczna w ogonie magnetosfery, efekt betatronowy
przy dryfie cząstek w obszar zwiększonego pola magnetycznego, efekt Fermiego
przy oscylacji cząstek pomiędzy
punktami odbicia na półkuli południowej i północnej, w sytuacji,
kiedy droga pomiędzy tymi punktami ulega systematycznemu skracaniu, czy też
przejcie przez obszar naturalnego "akceleratora" (spadek potencjału elektrostatycznego)
wzdłuż pola magnetycznego na wysokoci 1000-6000 km nad owalem zorzowym. Atomy i cząsteczki w górnych warstwach
atmosfery emitują promieniowanie o charakterystycznym dla nich widmie,
wskutek bombardowania ich i wzbudzania przez szybkie cząstki.
Występuje na obszarach arktycznych i antarktycznych. Owal zorzowy najczęściej
układa się w odległości 20–25° od bieguna geomagnetycznego Ziemi, bliżej bieguna po stronie dziennej niż w sektorze
nocnym (stąd "owal" a nie "okrąg" polarny).
Zorze polarne mają bardzo różnorodne formy. Najczęściej są to świecące
barwne łuki, smugi albo pasma (wstęgi), jednorodne lub o strukturze
promienistej, o wyglądzie draperii, zasłon, koron itp.
Położenie zorzy polarnej na niebie, jej zabarwienie oraz natężenie świecenia
ulegają ciągłym, często bardzo szybkim zmianom.
Zorze polarne pojawiają się na wys. 65–140 km, ich dolna granica zwykle
jednak leży na wysokości około 100 km. Pionowa rozciągłość zorzy wynosi
100–200 km (niekiedy dochodzi do 1000 km). Istnieje związek między
występowaniem zórz polarnych a aktywnością Słońca i aktywnością
geomagnetyczną. Zorzom polarnym towarzyszą również zaburzenia jonosferyczne;
zwiększona jonizacja towarzysząca zorzy polarnej powoduje zaburzenia w rozchodzeniu
się fal radiowych.
Obszary, gdzie widziano zorze w X i XI 2003
Galeria zórz polarnych (X i XI 2003)
Więcej o zorzach polarnych
http://www.geo.mtu.edu/weather/aurora/
http://www.spacew.com/www/auroras.htm